Srebrna Góra
Autor:
mamik°,
Data dodania: 2004-11-19 18:12:17,
Aktualizacja: 2004-11-19 18:12:17,
Odsłon: 4170
|
|
Historia miasta i twierdzy
|
Srebrna Góra zajmuje malowniczą rynnę górską, która opada w kierunku wschodnim z Przełęczy Srebrnej.
Biegnąca przez miejscowość szosa łączy ją z Ząbkowicami Śląskimi i Nową Rudą. Pierwsze wzmianki o Srebrnej Górze pochodzą z XIV w. Założenie miasteczka oraz jego dalsze istnienie związane było początkowo z górnictwem srebra, a właściwie rudy ołowiu zawierającej srebro. Największe natężenie prac wydobywczych przypadło na wiek XVI, kiedy powstały liczne sztolnie kopalniane. Największa z nich miała około 500 długości. Już w roku 1536 miejscowość otrzymała prawa miejskie, liczne przywileje górnicze oraz nazwę Silberberg (Srebrna Góra).
Do upadku dawnej, górniczej Srebrnej Góry przyczyniła się wojna trzydziestoletnia (1618-1648), podczas której spłonęła większość zabudowań. Miasto odbudowało się z trudem, stając się niewielkim ośrodkiem handlowym i tkackim.
Przełomem w dziejach Srebrnej Góry była decyzja Fryderyka Wielkiego o wybudowaniu potężnej warowni górskiej. W latach 1765-1777 został wzniesiony według projektu ppłk. Ludwika Wilhelma Regelera rozległy kompleks forteczny, który zachował się do naszych czasów bez poważniejszych zmian. Obecnie jest to unikatowy obiekt forteczny w skali naszego kraju.
We wnętrzu twierdzy można było pomieścić 3756 żołnierzy, olbrzymie zapasy amunicji, żywności i opału. Do obrony przewidziano 264 działa i moździerze. W obrębie twierdzy wydrążono 9 studni, w tym najgłębszą, 84-metrową na terenie Fortu Ostróg. Głównym i najsilniejszym dziełem obronnym był Donżon, we wnętrzu którego podczas oblężenia mieściło się dowództwo twierdzy. Obiekt ten posiadał 151 kazamat rozmieszczonych na trzech kondygnacjach. Ogromne magazyny, studnia, zbrojownia, kaplica i więzienie, czyniły Donżon całkowicie samodzielnym i samowystarczalnym. W otaczających go bastionach mieściły się ponadto: szpital, piekarnia, browar, warsztaty rzemieślnicze i prochownia.
Donżon jest obecnie udostępniony turystom do zwiedzania. Można poznać jego kazamaty i wejść na wały, z których rozpościera się rozległy i zachwycający widok. Na dziedzińcu ustawione są działa, moździerze i haubice, z okresu II wojny światowej.
W pobliżu Donżonu znajdują się Fort Rogowy i Fort Wysoka Skała zwany "Harcerzem", które w chwili obecnej nie są niestety udostępnione do zwiedzania.
Po przeciwnej stronie przełęczy znajduje się Fort Ostróg zwany "Górnikiem", w którym Niemcy podczas II wojny światowej urządzili karny Oflag VIII B. Przetrzymywano w nim polskich oficerów z kampanii wrześniowej.O postawie Polaków najlepiej świadczy fakt, iż stale organizowali ucieczki z obozu. Powiodła się zaledwie jedna i to z Fortu Wysoka Skała, do którego przeniesieni zostali najaktywniejsi jeńcy. Z tego szczególnie pilnowanego miejsca zbiegło 10 oficerów. Tylko trzem udało się dotrzeć na Bliski Wschód, gdzie wstąpili do polskiej armii.
O historii Oflagu VIII B przypomina niewielka izba pamięci i tablica pamiątkowa, które znajdują się w Forcie Ostróg. Pozostałe forty i bastiony skupione są w rejonie Chochoła Wielkiego i Małego. Porastający je las utrudnia zwiedzanie, a obsypujące się mury stanowią poważne zagrożenie dla turystów.
Twierdza srebrnogórska była oblegana tylko jeden jedyny raz. Stało się to podczas wojny francusko-pruskiej w 1807 roku wojska napoleońskie nie zdołały jej zająć, ale samo miasto zostało doszczętnie zniszczone. Miejscowa warownia była wówczas ostatnim punktem oporu na Śląsku, którego Francuzi nie zdołali zdobyć lub zmusić do kapitulacji. W póżniejszym okresie Donżon służył przez wiele lat jako ciężkie więzienie, w jego murach przebywali m. in. Wilhelm Wolff (niemiecki działacz robotniczy), Fritz Reuter (dziewiętnastowieczny pisarz i poeta niemiecki).
Okres przydatności fortecy mijał jednak bezpowrotnie, stąd też w 1867 roku została ona opuszczona przez wojsko. Przez krótki czas pełniła jeszcze funkcję poligonu, by pod koniec XIX w. stać się główną atrakcją turystyczną Srebrnej Góry.
W 1902 roku uruchomione zostało połączenie kolejowe ze Ścinawką Średnią, którego trasa biegła przez Przełęcz Srebrną.Przejazd głębokimi wąwozami, wysokimi nasypami i dwoma 30-metrowej wysokości mostami kolejowymi stał się wielką atrakcją turystyczną. Kryzys lat trzydziestych doprowadził do rozbiórki torowiska, ale masywne mosty jak też sama trasa kolejki są dobrze zachowane i znakomicie nadają się do odbycia interesującego spaceru.
Po II wojnie światowej Srebrna Góra utraciła prawa miejskie i długi czas pozostawała w zapomnieniu. Dopiero w 1965 roku zainteresowali się miasteczkiem i twierdzą harcerze, pomogli w uporządkowaniu miejscowości i zaadaptowali na swoje potrzeby kilka fortów. Srebrna Góra odżyła i ponownie zaczęła przyciągać turystów. Powstał wówczas zalew wodny oraz basen.
Miasteczko nie posiada zabytków, które byłyby równie cenne co sama twierdza. Swoimi wieżami wyróżniają się dwa kościoły; katolicki i były ewangelicki, przy czym tylko ten pierwszy zachował swą religijną funkcję. Warto zwrócić uwagę na zabudowę centralnej części miejscowości, która zachowała pierwotny układ urbanistyczny. Przylegające do siebie budynki ułożone są w trzech rzędach, pomiędzy którymi biegną dwie drogi. Większość domów pochodzi z XVIII i XIX w. Niektóre z nich posiadają ciekawe elementy architektoniczne.
żródłem większości informacji jest strona www.srebnagora.com
|